Fort 49a Dłubnia powstał w latach 1892 - 1896.

Znajduje się wysoko na wschodnim skraju wzniesienia nad doliną rzeki Dłubni; zadaniem Fortu była obrona doliny Dłubni; współpracował w tym z Fortem 49 Krzesławice i Fortem 48a Mistrzejowice.

Na jego umocnienia składają się: Fort 49 1/4 Grębałów i Fort 49 Krzesławice; łączy je wspólna droga rokadowa.

Wysokie, trzykondygnacyjne koszary szyjowe wieńczy mur ze strzelnicami obrony zapola; konstrukcja koszar wykonana jest z betonu, przedłużające elewację skrzydłowe mury oporowe masywu ziemnego są lekko nachylone i wykonane z ciosów wapiennych (w koronie z betonu).

Monumentalna, surowa w wyrazie elewacja posiada duże, przesklepione otwory okienne; bramę koszar flankuje parterowy blok kojca z otworami strzelnic, reflektorów i wentylacji, z betonową ostrogą w przyziemiu.

Masyw Fortu obwiedziony jest suchą fosą, której przeciwstoki na odcinku czołowym i obu barkowych są omurowane; w przeciwstoku od czoła na skrzydłach znajdują się dwa kojce rewersowe: zachodni pojedyńczy, wschodni podwójny; kojce połączone są ze sobą galerią w czołowym murze przeciwstoku; galeria połączona jest z koszarami podziemną poterną, biegnącą pod fosą na osi Fortu.

Podstawowym wyposażeniem obronnym było 6 wież pancernych na budynku koszar, przystosowanych dla 2 armat 8 cm i 4 haubic 15 cm i wspomaganych przez 3 wieżyczki kierowania ogniem.

Ze względów topograficznych brak w Forcie tradytora do obrony bocznej; jego rolę przejęły usytuowane na lewym skrzydle wału wieże z szybkostrzelnymi działkami przeciwszturmowymi 8 cm; których zadaniem było odparcie szturmu z doliny rzeki; obronę bezpośrednią zapewniały kojce: szyjowy i dwa rewersowe.

Przed koszarami znajduje się studnia z cysterną do gromadzenia wody pitnej, a na prawym skrzydle koszar i pod każdym z kojców przeciwstoku, zbiorniki szamb.

W czasie I wojny światowej Fort nie brał udziału w walkach, być może ostrzeliwał oddziały rosyjskie w dniach 16 - 25 listopada 1914 roku.

Dalsze losy w skrócie:
W okresie międzywojennym pozostawał w gestii wojska.

Około 1930 roku umieszczono w nim radiostację (najsilniejszą w tej części kraju), prowadzono z niej m. in. nasłuch stacji niemieckich, a zebrane materiały posłużyły do rozszyfrowania ''Enigmy''; maszt tej radiostacji znajdował się w Forcie 49 Krzesławice.

Hitlerowcy zajęli go na cele magazynowe, przystosowano go do obrony w ramach tzw. linii Henryka (zachowane okopy na przedpolu prawego barku).

Podczas II wojny światowej lub zaraz po niej zezłomowano wieże pancerne i tarcze dział w kojcach przez wysadzenie ich w powietrze oraz zdjęto pancerne okiennice koszar szyjowych.

Od czasu II wojny światowej do 1990 roku Fort pełnił funkcje magazynowe; stąd liczne przeróbki wnętrz.

Ciekawe ślady po wyposażeniu Fortu to: fragment windy amunicyjnej, resztki kraty fortecznej (osłaniającej od góry strzelnice kojców przeciwstoku) oraz widoczne jeszcze żółtobrązowe malowanie maskujące na murach koszar i przeciwstoków.

Na serpentynie dojazdowej do Fortu zachowały się oryginalne przepusty wodne z okresu jego budowy.

Masz inne informacje? - to proszę o kontakt.

Zespół dzieł obronnych:
W otoczeniu Fortu znajdowały się nie zachowane już: ziemny szaniec piechoty IS VI - 1, bateria FB VI - 1 oraz bateria sprzężona Fortu.

Krąg Twierdzy Kraków: Więcej zdjęć

Foto: Adam Kurelewicz