Fort 51 1/2 Swoszowice (Wróblowice) powstał w latach 1897 - 1898.

W czasie przebudowy Twierdzy Kraków w latach 1896 - 98 i 1902 znacznie wzmocniony został m. in. VII sektor obronny Twierdzy Kraków; dwóm fortom artyleryjskim: w Prokocimiu (Fort 50) i w Rajsku (Fort 51), dla wzmocnienia międzypól dobudowano cztery małe forty pancerne: Fort 50a Lasówka - samotnie blokujący dolinę Wisły, oraz zespół fortów na Pogórzu Wielickim - Forty 50 1/2 O i W Kosocice i Fort 51 1/2 Swoszowice zwany też Wróblowice; zespół ten wzmacniały wysunięte na przedpole, przed Fort Rajsko, szańce piechoty IS VII - 2, 3 i 4 osłaniające baterie artyleryjskie FB 51a i b; szaniec IS VII - 1 wypełniał międzypole Fortu 50 i Fortu 50 1/2.

Fort 51 1/2 Swoszowice to typowy międzypolowy fort pancerny obrony bliskiej, w odmianie większej, nie odbiegający specjalnie wyglądem od Fortu Pękowice, Fortu Bibice czy Fortu Mistrzejowice, z czterema wieżami pancernymi z 8 cm armatami wz. 1894 oraz obserwacyjną wieżą pancerną.

(Wieże te produkowane były w zakładach Skody w czeskim Pilżnie; w latach 1892 - 1899 zakłady pilżnieńskie produkowały staliwne wieże - lawety: dla armat szybkostrzelnych 8 cm - M.94 - o ciężarze 34 ton; dla 15 cm możdzierzy M.78 i M.80 - o ciężarze 28 ton; dla 15 cm haubic M.94 - o ciężarze 40 ton; oraz 11 tonowe wieże do obserwacji i kierowania ogniem; większość tej produkcji trafiła do twierdz galicyjskich; w tym czasie w Twierdzy Kraków na czternastu fortach postawiono 56 wież artyleryjskich i 20 obserwacyjnych)

Fort Swoszowice posiada półkolisty narys, piętrowy blok koszar szyjowych, spłaszczony stok.

Z powodu bocznego usytuowania wjazdu przez wał na dziedziniec i takiegoż umiejscowienia strzegącego wjazdu ostrogu bramnego, Fort nie jest widoczny z zewnątrz od ulicy, nie jest też dostępny do zwiedzania.

Fort jest dobrze zachowany i zabezpieczony przed wpływem warunków atmosferycznych.

Dalsze losy w skrócie:
Po roku 1940 zdemontowano i zezłomowano wieże pancerne.

Po II wojnie światowej, obiekt należał do miasta aż do 2013 r. i był niedostępny do zwiedzania.

Od jesieni 2013 r. obiekt jest w gestii stowarzyszenia, które nie tylko zadba o sam Fort Swoszowice ale i urządziło w nim Muzeum Spraw Wojskowych; gdzie prezentowane są w dużej mierze eksponaty związane z Fortem ale także z II Wojną Światową.

Masz inne informacje? - to proszę o kontakt.

Zespół dzieł obronnych:
Obok wału szyjowego Fortu Swoszowice widoczne są resztki obwałowań po dwóch sprzężonych z Fortem bateriach artyleryjskich, pochodzących z lat 1887 - 88.

Ciekawostki:
Ulica, przy której znajduje się Fort Swoszowice, to fragment dawnej drogi rokadowej, łączącej forty leżące po południowej stronie miasta: od Fortu Bodzów, przez Fort Winnica, Fort Skotniki, Fort Borek, Fort Swoszowice, Fort Rajsko, po Fort Kosocice i Fort Prokocim; droga ta, aczkolwiek niezbyt szeroka, znakomicie poprowadzona w terenie, kluczy serpentynami pomiędzy fortami.

Tu obok Rajska, północnym trawersem przecina stoki wzgórza pomiędzy Swoszowicami a Kosocicami; rozciąga się stąd piękny i rozległy, lecz rzadko oglądany widok na Kraków.

Krąg Twierdzy Kraków: Więcej zdjęć

Foto: Adam Kurelewicz