Fort 31 św. Benedykt powstał w latach 1853 - 1856.

Jest jedynym zachowanym spośród trzech murowanych dzieł obronnych przyczółka podgórskiego Twierdzy Kraków.

Lokalizacja Fortu na skraju Krzemionek, na wzgórzu Lasoty, podyktowana była koniecznością obrony Traktu Lwowskiego oraz przedpola łączącego Podgórze z Krakowem.

Nazwa Fortu pochodzi od pobliskiego kościółka św. Benedykta.

Fort zaprojektował krakowski architekt Feliks Księżarski (autor m. in. Fortu 2 Kościuszko).

Obiekt reprezentuje typ XIX - wiecznej baszty artyleryjskiej, spotykany w innych twierdzach (Ulm, Werona, Linz, Modlin, Zamość, Kożle, Pula i inne).

Jest to jeden z unikatów architektury fortecznej w skali europejskiej.

Wieże takie budowano tylko na wzgórzach - miały być z jednej strony działobitnią, przeciwko zbliżającemu się z daleka wrogowi, z drugiej - bronić samego wzniesienia.

Przy końcu budowy Fortu w 1861 roku, osłonięto go wałem o wysokości ok. 4 m ze stanowiskami artyleryjskimi i schronem amunicyjnym.

Po zsunięciu do środka obiektu, jedynego w swoim rodzaju i jednego z niewielu w Polsce, zwodzonego mostu na rolkach, Fort stawał się niedostępny.

Wraz z rozbudową III pierścienia Twierdzy Kraków ok. 1895 roku, cały zespół przyczółka podgórskiego (Fort 31 św. Benedykt, Fort 32 Krzemionki oraz łączące je ziemne obwarowania bastionowe) stracił swą dotychczasową wartość bojową.

Wtedy też dokonano przekształceń Fortu m. in. wprowadzając na parterze kilka dużych okien w miejscu dawnych strzelnic.

Fort nie wziął udziału w działaniach wojennych, do wybuchu I wojny światowej Austriacy wykorzystywali go jako koszary.

Dalsze losy w skrócie:
W czasie II wojny światowej Niemcy więzili w nim jeńców francuskich.

Około 1944 roku Niemcy wbudowali w bastiony stanowiska artylerii przeciwlotniczej, wzięły one udział m. in. w zestrzeleniu Liberatora por. Wrighta, który rozbił się na Zabłociu w nocy 16 - 17 sierpnia 1944, zachowały się częściowo betonowe trzony tych stanowisk.

Fort był wielokrotnie przebudowywany m. in. w latach 1893 - 1905, po roku 1918, i 1945.

W latach 1918 - 1984 adaptowany był na cele mieszkalne.

W roku 1981 zaczęto porządkowanie Fortu, przez wiele lat trwały prace koncepcyjne i projektowe, przeprowadzono badania archeologiczne w samym obiekcie jak i wokół niego, odsłonięto pozostałości studni oraz zespół filtrów do oczyszczania wody pitnej.

W roku 1991 rozpoczęto remont Fortu, rozpostarto na ostatniej kondygnacji dach, imitację XIX - wiecznego dachu drewnianego - stosowanego w czasie pokoju, przystąpiono do rekonstruowania formy ziemnej, podłączono wodę i kanalizację.

Masz inne informacje? - to proszę o kontakt.

Zespół dzieł obronnych:
1. Bastion VII - 1863 - 1865; tworzył narożnik wału Twierdzy; północnym skrzydłem narożnika biegną tory kolejowe, wschodnie skręcało na południe wzdłuż ul. Św. Kingi; u jej styku z ul. Wielicką stała Brama Lwowska.

2. Bastion VIII - Powstał w XVIII wieku, ok. 1809 roku przekształcony; a w latach 1863 - 1865 zmodernizowany; stanowi element umocnień Krzemionek; wykorzystuje znakomite położenie na wysokim wapiennym grzbiecie, obok Traktu Lwowskiego, u podnórza Fortu 31 św. Benedykt; prawie w pełni zachowany, posiada wykutą w wapiennej skale fosę.

3. Bastion IX - 1863 - 1865, ziemny; zniszczony ok. 1940 i 1955 roku przy budowie bloków przy ul. Radosnej i stadionu ''Korony''.

4. Bastion X - 1863 - 1865, ziemny; wzniesiony w 1858 roku; pozostała jedynie część obwałowań od południowej i wschodniej strony budynku Telewizji Kraków wraz z fragmentem wału i grodzą z początku XX w.

Krąg Twierdzy Kraków: Więcej zdjęć

Foto: Adam Kurelewicz