Fort 50 1/2 O Barycz powstał w latach 1897 - 1899.
(Do obrony południowo - wschodniego narożnika Twierdzy Kraków, na zakończniu grzbietu ciągnącego się od Rajska, stąd już stromo spadającego na południe i na wschód w dolinę rzeczki Malinówki, pod wspólnym numerem 50 1/2 na styku południowego i wschodniego frontu Twierdzy Kraków wybudowano grupę dwóch mocno zróżnicowanych obiektów: Fort 50 1/2 O - Wschód - Barycz, oraz leżący w odległości około 200 m Fort 50 1/2 W - Zachód - Kosocice)
Projektantem Fortu 50 1/2 O Barycz był Emil Gołogórski; on też prawdopodobnie projektował cały zespół.
Ta opozycja skali założenia i siły ognia rysuje się w interpretacji jako rozłożenie wzorca na dwa modele, stosowane odpowiednio do potrzeb.
Fort 50 1/2 O Barycz: jest niedostępny do zwiedzania; mieści się tutaj ośrodek szkoleniowy Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie; całe szczęście, że niemal wszystkie walory Fortu są widoczne z zewnątrz, a ma ich sporo.
Fort ten stanowi uproszczoną wersję fortu pancernego obrony bliskiej; zwrócony czołem ku wschodowi, ma nieregularny trapezowy narys; otoczony jest klasyczną suchą fosą, z omurowanym przeciwstokiem, bronioną przez cztery 6 cm armaty szybkostrzelne wz. 1898, umieszczone za pancerzami w kazamatach dwóch kojców rewersowych, zlokalizowanych w narożach fosy (północna - podwójna, południowa - pojedyncza); łącząca je galeria w przeciwstoku, obudowana cegłą i kamieniem, zachowała się w bardzo dobrym stanie (płyty pancerne, lawety karabinów w strzelnicach), aczkolwiek przejście podziemne pod fosą zalane jest wodą.
Leżący na ''wyspie nad fosą'' blok koszar z kaponierą szyjową dżwigał na swym stropie cztery wieże pancerne z 8 cm armatami wz. 1894 oraz jedną wieżę obserwacyjną.
W dobrym stanie przetrwały opancerzenie bierne, okiennice i drzwi pancerne.
Dawne przedpole Fortu w postaci spłaszczonego stoku, przecięte jest dzisiaj w poprzek ul. Żelazowskiego i zabudowane domkami.
Wysoki wał po północnej stronie bramy wjazdowej kryje za sobą oddzielny budynek oryginalnego tradytora - działobitni, przylegający obecnie do budynku mieszkalnego.
(W latach 1892 - 1899 zakłady Skody produkowały seryjnie wieże - lawety pancerne pod 8 cm armaty M.94; zasadniczym celem wprowadzenia artyleryjskich wież pancernych było osłonięcie działa z obsługą przed skutkami nieprzyjacielskiego ostrzału, wraz z zapewnieniem możliwości operacji ogniem w sektorze kąta pełnego; celny pocisk o energii niezdolnej do przebicia pancerza mógł jednak uszkodzić wieżę czasowo np. na wskutek wstrząsu lub trwale np. przy trafieniu w strzelnicę)
(Oba kosocickie forty tworzą silny punkt obronny w tej części pierścienia obronnego Twierdzy Kraków; Traktu Lwowskiego i linii kolejowej do Przemyśla broniły nie tylko Fort 50 Prokocim i Fort 50a Lasówka, flankowała je równiez doskonale grupa Fortów 50 1/2 O i W, którą z kolei ubezpieczał Fort 51 Rajsko; aby uderzyć po osi Traktu Lwowskiego na zamykające dolinę Fort 50 i Fort 50a, należało zabezpieczyć lewe skrzydło od południa, zdobywając forty kosocickie; z kolei by uderzyć na nie skutecznie, należało przynajmniej związać walką lub zniszczyć Fort 51 Rajsko; o tym, że forty zlokalizowano we właściwym miejscu, świadczy przebieg działań wojennych: celem rosyjskiego natarcia w dniu 5 grudnia 1914 roku było bowiem przełamanie południowo - wschodniego narożnika Twierdzy Kraków, jaki tworzyły Forty Barycz i Kosocice oraz Fort Rajsko; na te forty spadła nawała ognia artylerii rosyjskiej; przejęły one na siebie ciężar głównego uderzenia wojsk rosyjskich na Kraków; z potyczki tej wróciły z tarczą)
Dalsze losy w skrócie:
Fort 50 1/2 O Barycz: w 1945 roku zezłomowano wieże pancerne.
Masz inne informacje? - to proszę o kontakt.
Zespół dzieł obronnych:
Fort 50 1/2 O Barycz: w północnym międzypolu widać przekopaną tzw. równię ogniową, czyli płaszczyznę pozbawioną naturalnych zasłon i martwych pól (obecnie już mocno zadrzewione), wyznaczającą ściśle zakres ostrzału, trudną do przebycia dla nieprzyjaciela; broniły się tu dwie 8 cm armaty do strzelnic minimalnych wz. 1894 lub 1898.
Na zapleczu fortów, w Piaskach Wielkich przy skrzyżowaniu ulic Cechowej, Rżąckiej i Niebieskiej, zachował się schron amunicyjny z kamiennymi omurowaniami na skrzydłach.
Ciekawostki:
Fort 50 1/2 O Barycz: na jego zapleczu, na północnym stoku wzgórza, znajdują się dwie omurowane cegłą kawerny, częściowo zasypane ziemią korytarze; (być może znajdował się tu magazyn amunicji, gdyż po wojnie, jak wspominają okoliczni mieszkańcy, dochodziło tu do śmiertelnych wypadków spowodowanych zabawą pociskami; od strony ul. Osterwy korytarze zakryte są betonową płytą).
Krąg Twierdzy Kraków: Więcej zdjęć
Foto: Adam Kurelewicz
