Fort 50 1/2 W Kosocice powstał w latach 1897 - 1899.

(Do obrony południowo - wschodniego narożnika Twierdzy Kraków, na zakończniu grzbietu ciągnącego się od Rajska, stąd już stromo spadającego na południe i na wschód w dolinę rzeczki Malinówki, pod wspólnym numerem 50 1/2 na styku południowego i wschodniego frontu Twierdzy Kraków wybudowano grupę dwóch mocno zróżnicowanych obiektów: Fort 50 1/2 W - Zachód - Kosocice, oraz leżący w odległości około 200 m Fort 50 1/2 O - Wschód - Barycz)

Projektantem Fortu 50 1/2 W Kosocice był Emil Gołogórski; on też prawdopodobnie projektował cały zespół.

Ta opozycja skali założenia i siły ognia rysuje się w interpretacji jako rozłożenie wzorca na dwa modele, stosowane odpowiednio do potrzeb.

Fort 50 1/2 W Kosocice: leżący na południowym skłonie grzbietu, zwrócony czołem na południe Fort ten, to typowy mały fort pancerny o półkolistym narysie, z dwoma wieżami pancernymi z 8 cm armatami wz. 1894 oraz jedną wieżą obserwacyjną.

(W latach 1892 - 1899 zakłady Skody produkowały seryjnie wieże - lawety pancerne pod 8 cm armaty M.94; zasadniczym celem wprowadzenia artyleryjskich wież pancernych było osłonięcie działa z obsługą przed skutkami nieprzyjacielskiego ostrzału, wraz z zapewnieniem możliwości operacji ogniem w sektorze kąta pełnego; celny pocisk o energii niezdolnej do przebicia pancerza mógł jednak uszkodzić wieżę czasowo np. na wskutek wstrząsu lub trwale np. przy trafieniu w strzelnicę)

Koszary Fortu obecnie schowane są za cmentarzem, ukryte za wałami, niewidoczne z zewnątrz, zakamuflowane szarozieloną farbą (do kamuflażu stosowano też łaciaty kolor czarno - żółty, dezorientujący przez złudzenie optyczne), Fort jest dobrze zachowany i utrzymany, nie jest dostępny do zwiedzania.

(Oba kosocickie forty tworzą silny punkt obronny w tej części pierścienia obronnego Twierdzy Kraków; Traktu Lwowskiego i linii kolejowej do Przemyśla broniły nie tylko Fort 50 Prokocim i Fort 50a Lasówka, flankowała je równiez doskonale grupa Fortów 50 1/2 O i W, którą z kolei ubezpieczał Fort 51 Rajsko; aby uderzyć po osi Traktu Lwowskiego na zamykające dolinę Fort 50 i Fort 50a, należało zabezpieczyć lewe skrzydło od południa, zdobywając forty kosocickie; z kolei by uderzyć na nie skutecznie, należało przynajmniej związać walką lub zniszczyć Fort 51 Rajsko; o tym, że forty zlokalizowano we właściwym miejscu, świadczy przebieg działań wojennych: celem rosyjskiego natarcia w dniu 5 grudnia 1914 roku było bowiem przełamanie południowo - wschodniego narożnika Twierdzy Kraków, jaki tworzyły Forty Barycz i Kosocice oraz Fort Rajsko; na te forty spadła nawała ognia artylerii rosyjskiej; przejęły one na siebie ciężar głównego uderzenia wojsk rosyjskich na Kraków; z potyczki tej wróciły z tarczą)

Dalsze losy w skrócie:
Fort 50 1/2 W Kosocice: ok. 1970 roku zezłomowano wieże pancerne, zakryto blaszanym okapem galerię strzelecką.

Masz inne informacje? - to proszę o kontakt.

Zespół dzieł obronnych:
Na zapleczu fortów, w Piaskach Wielkich przy skrzyżowaniu ulic Cechowej, Rżąckiej i Niebieskiej, zachował się schron amunicyjny z kamiennymi omurowaniami na skrzydłach.

Ciekawostki:
Fort 50 1/2 W Kosocice: na jego zapleczu, na północnym stoku wzgórza, znajdują się dwie omurowane cegłą kawerny, częściowo zasypane ziemią korytarze; (być może znajdował się tu magazyn amunicji, gdyż po wojnie, jak wspominają okoliczni mieszkańcy, dochodziło tu do śmiertelnych wypadków spowodowanych zabawą pociskami; od strony ul. Osterwy korytarze zakryte są betonową płytą).

Krąg Twierdzy Kraków: Więcej zdjęć

Foto: Adam Kurelewicz