Tu nawet forteczne latryny zachowano w nienaruszonym stanie.

Oczywiście to tylko zewnętrzny widok, brak kanalizacji, brak odpływu, ale wrażenie pozostało.

Być może niegdyś na stanowiskach ulgi stać będą kwiaty.

Fort 45 Zielonki położony w podkrakowskich Zielonkach jest częścią fortyfikacji Twierdzy Kraków.

Powstał jako najnowocześniejszy na owe czasy, wykonany z lanego betonu fortecznego, wyposażony w stalowe tarcze i kojce, z pierwszą baterią artylerii ciężkiej.

Krakowskie fortyfikacje, które opasały miasto trzema pierścieniami umocnień są największym tego typu zespołem obronnym w naszej części Europy.

W jednym z fortów w Zielonkach (Marszowcu) niebawem ruszy podziemny luksusowy hotel.

Miejsce zachwyca.

Podziemny Fort został odkopany i odkryty z zarośli i krzaków.

Ceglane ściany kryją betonowe konstrukcje.

Strop żelbetowy przykryty świeżą darnią.

Po letnich upałach trzeba było wymienić duże połacie wyschniętej trawy.

Tylko białe wentylacyjne kominy wyrażnie odcinają się od otaczającej zieleni.

Na podjeżdzie koło drzwi wejściowych wybrukowany kostką plac.

Dalej podjazd wysypany drobnym kamiennym tłuczniem.

W podziemiach ukryte są pomieszczenia gazowej kotłowni, a stanowiska artyleryjskie oczekują na dwie wielkie armaty.

Fort wraz z terenem, jest własnością gminy Zielonki.

W 1998 roku gmina zdobyła grant z Unii Europejskiej z Funduszu Dotacji Lokalnych na Cele Rozwoju Turystyki w ramach programu PHARE Tourin III na zaadaptowanie Fortu 45 Zielonki na cele hotelowe.

Zielonki wystąpiły do Unii o dwa granty.

Pierwszy dotyczący Fortu uzyskał najwyższą ocenę i w efekcie 2 mln zł dofinansowania.

Realizacja projektu była iście ekspresowa.

Prace ruszyły w maju tego roku, a zgodnie z regulaminem funduszu musiały być zakończone z końcem pażdziernika.

Odbywały się one pod okiem wojewódzkiego konserwatora zabytków.

Mimo bardzo napiętych terminów prace zakończono w planowanym czasie.

Dzierżawcą Fortu i współinwestorem adaptacji jest firma ''Twierdza''.

Z kilkudziesięciu zachowanych fortów do dziś wyremontowano i przeznaczono na cele użytkowe tylko kilka.

W Forcie Kościuszko mieści się hotel i radio, w Forcie Kleparz umieszczono piwnicę win importowanych, w Forcie Skała jest Obserwatorium Astronomiczne UJ, w Forcie pancernym Grębałów działa ośrodek jeżdziecki, w Forcie Krzesławice ruszy niedługo Młodzieżowy Dom Kultury, a Fort Zielonki niebawem przyjmie pierwszych hotelowych gości.

Tekst: (mas)
Źródło: ''Gazeta Krakowska'' z dnia 4 listopada 1999 r.