Twierdza Kraków jest jedną z największych i najlepiej zachowanych wielkich twierdz pierścieniowych, które powstały w XIX w.

Do dziś przetrwało, w różnym stanie, 40 fortów oraz około stu innych obiektów infrastruktury Twierdzy.

By ratować te zabytki, miasto podejmuje właśnie próbę znalezienia gospodarzy dla kilkunastu obiektów.

Trzy lata temu przyjęto w Krakowie program ochrony i rewitalizacji zespołu historyczno - krajobrazowego Twierdzy Kraków przygotowany przez gminę oraz inicjatywę obywatelską "Otwarta Twierdza" i Fundacji Aktywnej Ochrony Zabytków Techniki i Dziedzictwa Kulturowego "Janus".

Pierwsze obiekty Twierdzy Kraków zaczęły powstawać w Krakowie od momentu, gdy miasto znalazło się w 1848 r. w granicach Cesarstwa Austrii; gdy 12 kwietnia 1850 r. Franciszek Józef powoływał do życia Twierdzę Kraków, trwały już prace przy budowie pierwszego fortu.

Twierdza pełnię świetności osiągnęła w przededniu I wojny światowej jako zespół obiektów militarnych składający się z trzech kompletnych linii fortyfikacji.

Spośród zachowanych do dzisiaj obiektów, tylko część jest użytkowana; pozostałe stoją niezagospodarowane i niedostępne dla zwiedzających.

W Krakowie znajduje się 35 fortów, 4 ostrogi bramne, 15 schronów amunicyjnych, baterie, szańce, kawerny.

Nieużytkowane forty popadały od lat w coraz większą ruinę.

- Zdecydowano, że przeprowadzone zostaną przetargi pisemne, nieograniczone, na dzierżawę nieruchomości zabudowanych fortami byłej Twierdzy Kraków, stanowiących własność gminy Miejskiej Kraków oraz Skarbu Państwa, a położonych w granicach Krakowa - powiedział nam Sławomir Matus z Zarządu Budynków Komunalnych.

"Do wzięcia" będzie w sumie 18 fortów (czasami tylko część, która nie jest obecnie zajęta), najprawdopodobniej na początku odbędą się przetargi na fort Lasówka i Mistrzejowice.

Przyjęto już nawet stawki czynszu dzierżawnego.

Za jeden metr kwadratowy terenu we wszystkich 18 przypadkach trzeba będzie zapłacić przynajmniej 6 groszy; jeśli chodzi o obiekty, to stawki minimalne wynoszą od 15 groszy ("prowadzenie działalności niezarobkowej") do 1 zł (działalność komercyjna) za metr kw. miesięcznie.

W przetargu istotna więc będzie zaproponowana gminie opłata (im wyższa, tym lepiej), ale bardzo ważny zaproponowany program dzierżawy (pozytywnie zaopiniowany przez służby konserwatorskie), ze źródłami finansowania.

Choć forty (z otoczeniem) mają być wydzierżawione - przyjęto, że przynajmniej niektóre ich części, najbardziej charakterystyczne czy cenne, będą musiały być dostępne dla wszystkich, np. w Forcie Skotniki wieże pancerne, w Forcie Lasówka nietypowe schrony dla dział.

FORTY NA PRZETARG: Kościuszko (al. Waszyngtona); Sudół (ul. Powstańców); Batowice (ul. Wawelska); Mistrzejowice (os. Piastów); Prokocim (ul. Kostaneckiego); Lasówka (ul. Golikówka); Borek (ul. Forteczna - Borkowska); Łapianka (ul. Forteczna 28); Skotniki (ul. Kozienicka 33); Krępak (ul. Księcia Józefa 132), Mydlniki (ul. Wieniawy Długoszowskiego); Tonie (ul. Pękowicka 9); Dłubnia (ul. Petöfiego); Mogiła (ul. Igołomska); Kosocice (ul. Osterwy 23), Rajsko (ul. Droga Rokadowa), Kostrze (ul. Winnicka 59), bunkier (ul. Łowińskiego).

Tekst: (J.ŚW)
Źródło: ''Dziennik Polski'' z dnia 9 lipca 2009 r.