Podpisaniem umowy dzierżawy na 30 lat Fortu nr 50a Lasówka zakończony został pierwszy przetarg pisemny nieograniczony na dzierżawę nieruchomości zabudowanych fortami na terenie Krakowa.

"Do wzięcia" będzie jednak więcej takich obiektów.

Gmina podjęła próbę znalezienia, przynajmniej na 30 lat, dzierżawcy Fortu nr 50a Lasówka, położonego przy ul. Golikówka.

To pierwszy z obiektów Twierdzy Kraków, dla których szukany będzie gospodarz.

W sumie do wzięcia był teren o powierzchni około 3,4 hektara (sam Fort ma 947 m kw.), z ponadstuletnim obiektem wpisanym do rejestru zabytków.

Dzierżawca będzie musiał nie tylko poprawić stan (rewitalizacja) całej nieruchomości, ale też m. in. udostępnić do zwiedzania wyznaczone przez służby konserwatorskie fragmenty obiektu (ok. 70 m kw.).

- Sukces przetargu jest tym ważniejszy, że po raz pierwszy oprócz wysokości czynszu dzierżawnego znaczącym był cel przyszłego zagospodarowania oraz zakres obowiązkowych (zagrożonych rozwiązaniem umowy) do wykonania, w okresie pierwszych trzech lat, wstępnych prac zabezpieczających i projektowych dla zabytku - argumentuje Katarzyna Zapał, dyrektor Zarządu Budynków Komunalnych.

Większość obiektów Twierdzy Kraków jest niezagospodarowana i niedostępna dla zwiedzających; popada w coraz większą ruinę.

Przypomnijmy, że Twierdza Kraków jest jedną z największych wielkich twierdz pierścieniowych, które powstały w XIX w.

Do dziś przetrwało, w różnym stanie, 40 fortów oraz około stu innych obiektów infrastruktury Twierdzy.

Pierwsze obiekty Twierdzy Kraków zaczęły powstawać w Krakowie od momentu, gdy miasto znalazło się w 1848 r. w granicach Cesarstwa Austrii; gdy 12 kwietnia 1850 r. Franciszek Józef powoływał do życia Twierdzę Kraków, trwały już prace przy budowie pierwszego fortu.

Twierdza pełnię świetności osiągnęła w przededniu I wojny światowej jako zespół obiektów militarnych składający się z trzech kompletnych linii fortyfikacji.

Spośród zachowanych do dzisiaj obiektów, tylko część jest użytkowana; pozostałe stoją niezagospodarowane i niedostępne dla zwiedzających.

W Krakowie znajduje się 35 fortów, 4 ostrogi bramne, 15 schronów amunicyjnych, baterie, szańce, kawerny.

Nieużytkowane forty popadały od lat w coraz większą ruinę.

By ratować te zabytki, miasto podjęło próbę znalezienia gospodarzy dla niektórych obiektów.

Trzy lata temu przyjęto program ochrony i rewitalizacji zespołu historyczno - krajobrazowego Twierdzy Kraków przygotowany przez gminę oraz inicjatywę obywatelską "Otwarta Twierdza" i Fundacji Aktywnej Ochrony Zabytków Techniki i Dziedzictwa Kulturowego "Janus".

Jeszcze latem przyjęto stawki czynszu dzierżawnego.

Za jeden metr kwadratowy terenu we wszystkich przypadkach trzeba będzie zapłacić przynajmniej 6 groszy; jeśli chodzi o obiekty, to stawki minimalne wynoszą od 15 groszy ("prowadzenie działalności niezarobkowej") do 1 zł (działalność komercyjna) za metr kw. miesięcznie.

W przetargu istotna jest zaproponowana gminie opłata (im wyższa, tym lepiej), ale bardzo ważny zaproponowany program dzierżawy (pozytywnie zaopiniowany przez służby konserwatorskie), ze źródłami finansowania.

Dla zapewnienia równych i spójnych warunków przejmowania do zagospodarowania nieruchomości zabudowanych fortami byłej Twierdzy Kraków określono zasób nieruchomości, dla których obowiązują stawki czynszu dzierżawnego oraz sposób ich wydzierżawiania.

Zasób ten zawiera 18 nieruchomości stanowiących zarówno własność gminy jak i Skarbu Państwa - podają przedstawiciele ZBK.

Są to: Fort 2 Kościuszko (al. Waszyngtona), Fort 47 Sudół (ul. Powstańców), Fort 48 Batowice (ul. Wawelska), Fort 48a Mistrzejowice (os. Piastów), Fort 50 Prokocim (ul. Kostaneckiego), Fort 50a Lasówka (ul. Golikówka), Fort 52 Borek (ul. Forteczna u wylotu Borkowskiej), Fort 52a Łapianka (ul. Forteczna 28), Fort 52S Skotniki (ul. Kozienicka 33), Fort Krępak (ul. Księcia Józefa 132), Fort 41a Mydlniki (ul. Wieniawy Długoszowskiego), Fort 44 Tonie (ul. Pękowicka 9), Fort 49a Dłubnia (ul. Petöfiego 31), Fort 49a Mogiła (ul. Igołomska) Fort 50W Kosocice (ul. Osterwy 23), Fort 51 Rajsko (ul. Droga Rokadowa), Fort 53a Kostrze (ul. Winnicka), Bunkier (ul. Łowińskiego).

Jednak już w Forcie nr 44 Tonie, który został oddany w dzierżawę w roku 2008, trwają prace nad utworzeniem Muzeum Twierdzy Kraków.

Muzeum tworzone jest przez Fundację "Janus".

Powstanie takiego muzeum zostało zapisane w "Ramowym programie ochrony i rewitalizacji zespołu historyczno - krajobrazowego Twierdzy Kraków", przyjętym przez Radę Miasta Krakowa.

Program przewiduje również utworzenie w wybranych charakterystycznych obiektach muzeum rozproszonego.

- Ten sam przyjęty uchwałą program przewiduje jeszcze inne formy przejmowania - inwestowania na nieruchomościach zabudowanych fortami oprócz dzierżawy.

Są to użyczenie oraz użytkowanie.

Stąd nie jest przesądzone dla ilu fortów organizowany będzie przetarg - wyjaśnia ZBK.

W roku 2010 planowane jest przeprowadzenie przetargów dla kolejnych trzech nieruchomości - Fortu nr 48 Batowice, Fortu nr 50 Prokocim i Fortu nr 52 Borek.

Ponadto z Fortu nr 52a Jugowice, zwanym Łapianka, znikną pozostałości nadbudowanego (prawdopodobnie w latach 70. XX wieku) budynku przemysłowego.

Rozpoczęła się też faza projektowa remontu Fortu nr 49a Mogiła - w ramach zadania kompensacyjnego dla powstania spalarni odpadów.

Fort Lasówka: Zadaniem Fortu, który powstał w 1899 r., była obrona południowego brzegu Wisły.

Obiekt wyróżniał się szeregiem nietypowych rozwiązań, m. in. wypełnieniem fos wodą z Wisły.

W 2001 skradziono pancerne okiennice i oryginalną balustradę strzelecką.

Tekst: (J.ŚW)
Źródło: ''Dziennik Polski'' z dnia 29 grudnia 2009 r.