Na dworcu w Płaszowie pojawią się dziś wieczorem (o godz. 21) żołnierze w austriackich mundurach - tak, jak było to przed 95 laty.

Krakowski Tradycyjny Oddział C. i K. Regimentu Artylerii Fortecznej organizuje tam uroczystość przypominającą opanowanie dworca przez por. Antoniego Stawarza i jego żołnierzy.

Było to pierwsze wydarzenie, które zapoczątkowało wyzwalanie Krakowa spod austriackiego panowania.

30 października 1918 roku, po uprzednim przejęciu posterunków przez uczestniczących w niepodległościowym spisku żołnierzy polskich i czeskich, ze stacji kolejowej w Płaszowie por. Antoni Stawarz nadał telegram o następującej treści:

"Rewolucja w Krakowie.

Rząd Polski objął władzę.

Wstrzymać wszystkie transporty, któreby chciały wyjechać poza granice kraju, skierować je na Kraków".

Włączeni do konspiracji kolejarze przypięli biało - czerwone kokardy, a następnie wydobyli ukrytą broń.

Stacja kolejowa w Płaszowie stała się pierwszym wyzwolonym skrawkiem Polski.

- 95 lat później, tak samo jak wtedy, o godz. 21 spotkamy się w Płaszowie, by uczcić pamięć tych, którzy jako pierwsi wystąpili przeciw zaborcy - mówi komendant Regimentu i pomysłodawca uroczystości Przemysław Jaskółowski.

W programie dzisiejszej uroczystości przewidziano odczytanie wspomnień por. Stawarza z wydarzeń 1918 roku i osobiste refleksje Piotra Iwaszki o jego ojcu por. Ludwiku Iwaszce - czynnie uczestniczącym w oswabadzaniu Krakowa.

W patriotyczny nastrój uczestników wprowadzi zespół muzyczny, który wykona utwory legionowe i patriotyczne.

Będzie można zobaczyć mundury i broń żołnierzy armii austro - węgierskiej.

Regiment chce w przyszłości umieścić na budynku płaszowskiego dworca tablicę przypominającą o wydarzeniach z 1918 roku.

Podczas ubiegłorocznej uroczystości na stacji w Płaszowie podróżni otrzymywali biało - czerwone kokardki do przypięcia oraz odbitki słynnego nekrologu z października 1918 r. informującego o zgonie "Austry - Wiedźmy".

Z ARMATNIĄ SALWĄ I BIEGIEM O SZABLĘ

Obchody 95. rocznicy wyzwolenia Krakowa - jutro:

* godz. 10 - odsłonięcie tablicy poświęconej podgórskim legionistom (Urząd Miasta Krakowa, Rynek Podgórski 1);

* godz. 10.30 - złożenie kwiatów na grobie Antoniego Stawarza na cmentarzu Rakowickim, start biegu o szablę Antoniego Stawarza z placu Na Groblach;

* godz. 11 - uroczystości na placu Niepodległości, m. in. opuszczenie flagi austro - węgierskiej, salwa armatnia z replik dział, przemówienie ambasadora Czech;

* godz. 11.50 - uroczystości na Rynku Głównym, m. in. zmiana warty, ślubowanie Straży Miejskiej, złożenie kwiatów pod tablicą na Wieży Ratuszowej, inscenizacja historyczna.

Opisy do załączników:
1 - Płaszowski dworzec opanują żołnierze w austro - węgierskich mundurach

Tekst: Paweł Stachnik
Zdjęcie: Paweł Stachnik
Źródło: ''Dziennik Polski'' z dnia 30 pażdziernika 2013 r.