Najstarsza część nowego cmentarza Podgórskiego przy ulicy Wapiennej powinna znaleźć się w rejestrze zabytków.

Miasto wystąpiło z wnioskiem o taki wpis do rejestru do wojewódzkiego konserwatora zabytków.

Cmentarz ma bowiem duże znaczenie dla historii i kultury Podgórza.

Są tam m. in. wartościowe rzeźby.

- Chodzi o ochronę cennych grobowców i nagrobków z elementami rzeźbiarskimi, które klasą nie ustępują tym na Rakowicach (tamten cmentarz jest w rejestrze zabytków) i o to, żebyśmy mogli mieć kontrolę konserwatorską nad tym, co z nimi się dzieje - wyjaśnia Halina Rojkowska - Tasak z Biura Miejskiego Konserwatora Zabytków.

To właśnie miejski konserwator wystąpił o wpis do rejestru.

Podgórski cmentarz znajduje się w ewidencji zabytków, ale ona nie upoważnia do takiego ścisłego nadzoru, do tego, by przy remontach nagrobków zalecać opracowanie programu prac konserwatorskich, wymagać uzgodnień konserwatorskich.

Wpis do rejestru zapobiegnie przemalowywaniu, zmienianiu czy nawet usuwaniu cennych obiektów.

Wpis miałby chronić najstarszą, centralną część nekropolii, wraz z układem alejek i zielenią.

Proponowane granice tej części były omawiane z Zarządem Cmentarzy Komunalnych, starano się nimi objąć najbardziej wartościowe obiekty.

Są to np. rzeźby na nagrobkach, personifikacje żałoby w postaci kobiety, utrącone kolumny, także figury Matki Boskiej czy aniołów.

- Autorem niektórych rzeźb przypuszczalnie był Karol Hukan, wybitny rzeźbiarz z I połowy XX wieku.

Jego dzieła są np. w kościele Jezuitów przy ulicy Kopernika - mówi Halina Rojkowska - Tasak.

Nowy cmentarz Podgórski został utworzony w 1900 r., gdy stary cmentarz Podgórski już się zapełnił.

Do dziś istnieje (i mieści administrację) dom pogrzebowy z kaplicą, wzniesiony w latach 1905 - 07.

Pośród pochowanych na tym cmentarzu jest m. in. wielu zasłużonych przemysłowców, właściciele kamieniołomów.

Na nowym cmentarzu Podgórskim spoczywa w rodzinnym grobowcu Antoni Mateczny, założyciel uzdrowiska przy rondzie, które dziś nosi jego imię.

Znajdziemy tu też grób Pawła Turnusa, malarza i rzeźbiarza, także Władysława Poturalskiego XIX - wiecznego księgarza i wydawcy czasopisma "Podgórzanin".

Pochowany jest tutaj sportowiec Józef Kałuża, olimpijczyk, kapitan Polskiego Związku Piłki Nożnej, czy Janina Ipohorska, publicystka pisząca pod pseudonimem Jan Kamyczek, współtwórczyni "Przekroju" i autorka książek z dziedziny savoir - vivre'u.

W 2008 roku, staraniem Stowarzyszenia Podgorze.pl, stary i nowy cmentarz Podgórski zostały wpisane do Association of Significant Cemeteries in Europe (ASCE) - stowarzyszenia skupiającego najważniejsze nekropolie w Europie.

Cmentarz znajduje się też na Europejskim Szlaku Kulturowym, który obejmuje 49 zabytkowych nekropolii w 16 krajach.

Opisy do załączników:
1 - Na podgórskim cmentarzu spoczywa m. in. Antoni Mateczny

Tekst: Małgorzata Mrowiec
Zdjęcie: Anna Kaczmarz
Źródło: ''Dziennik Polski'' z dnia 4 lutego 2014 r.