Tworzenie parków kulturowych - na przykładzie Zwierzynieckiego Parku Kulturowego - poświęcona była konferencja, która odbyła się wczoraj w krakowskim magistracie (w ramach Majowej Sesji Naukowej).

W konferencji wzięli udział m. in. przedstawiciele władz miasta, Sejmiku Województwa Małopolskiego, Rady Dzielnicy VII i Sekcji Architektury Krajobrazu KUiA PAN w Krakowie, konserwatorzy zabytków i przyrody, naukowcy z Politechniki Krakowskiej, a także posłowie do Parlamentu Europejskiego.

Podczas swych wystąpień prelegenci mówili m. in. o uwarunkowaniach historycznych oraz prawnych i organizacyjnych aspektach tworzenia parków kulturowych, a także o ich finansowaniu.

Nie zabrakło przy tym przykładów istniejących już parków kulturowych w Polsce i Europie.

- Parki kulturowe są nową formą ochrony krajobrazu kulturowego jako części dziedzictwa narodowego, wprowadzoną artykułem 16. Ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z 23 lipca 2003 r. - przypomniał Zbigniew Myczkowski z Instytutu Architektury Krajobrazu Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej.

- Istotą tworzenia parków kulturowych jest to, że mogą one powstać wyłącznie w wyniku inicjatywy społecznej - samorządów lokalnych, w uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków.

Uczestnicy wczorajszej konferencji wielokrotnie zwracali uwagę na to, że zaledwie kilka procent powierzchni Krakowa objęte jest miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego, w związku z czym tereny pełne unikatowych form przyrodniczych i wartościowych zabytków są zagrożone.

Atrakcyjne grunty przyciągają inwestorów, wdziera się na nie agresywna zabudowa, dlatego też - jak podkreślano - konieczna jest ochrona tych terenów przed rabunkową eksploatacją.

- Naprzeciw tego bezkrólewia planistycznego wychodzi właśnie inicjatywa tworzenia parków kulturowych, które wymuszają racjonalne zapanowanie nad przestrzenią publiczną i prywatną, bowiem - zgodnie z ustawą - dla obszarów, na których utworzono park kulturowy, obowiązkowo sporządza się miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego - wyjaśnił Zbigniew Myszkowski.

Jak podał Krzysztof Wielgus z Instytutu Architektury Krajobrazu PK, obecnie Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Krakowa zakłada utworzenie 8 parków kulturowych o rodowodzie inżynieryjnym.

Są to: Wzgórze Świętej Bronisławy i Skała, czyli Zwierzyniecki Park Kulturowy (obejmujący wzgórza św. Bronisławy, Sikornika i Lasku Wolskiego; jest to teren o najcenniejszych w mieście walorach krajobrazowych, przyrodniczych, historycznych i kulturowych), a ponadto Lotnisko (obszar Muzeum Lotnictwa), Krzemionki Podgórskie (grzbiet Krzemionek z kościółkiem i Fortem św. Benedykta, park Bednarskiego, kopiec Krakusa, kamieniołom Liban, obszar obozu w Płaszowie i lasek Bonarka z przyległym rezerwatem przyrody i prochowniami poaustriackimi), Rajsko - Kosocice (Fort Rajsko z przyległymi bateriami, zespół fortów w Kosocicach oraz lasek Możdżyny z zachowanymi umocnieniami polowymi z 1914 r.), Skotniki - Bodzów (z fortami Sidzina, Skotniki, Winnica i ruiną Fortu Bodzów), Mydlniki - Tonie (z fortami Mydlniki, Bronowice Małe, Pasternik, ruiną Fortu Podchruście oraz Fortem Tonie z bateriami sprzężonymi i zielenią maskującą) i w końcu Fort Dłubnia (obszar od Fortu Krzesławice po Fort Dłubnia wraz z północnym zboczem opadającym ku Zesławicom).

- Obecnie najbardziej zaawansowane są prace przy dwóch parkach kulturowych: Lotniczym (przygotowywane są materiały, które zostaną przedłożone Radzie Miasta Krakowa, mającej podjąć uchwałę w sprawie utworzenia parku) oraz Zwierzynieckim (jest już uchwała Rady Dzielnicy VII, oczekujemy na uchwałę Rady Miasta; wciąż są też prowadzone działania promocyjne wśród mieszkańców) - podał Krzysztof Wielgus.

- Przygotowywane są również materiały dla uchwalenia parków kulturowych na terenach dawnej Twierdzy Kraków, ze szczególnym uwzględnieniem zieleni fortecznej (tu prace studialno - projektowe są już mocno zaawansowane) oraz materiały dotyczące parku Krzemionki Podgórskie.

Tekst: (PSZ)
Źródło: ''Dziennik Polski'' z dnia 14 maja 2005 r.